Ngành ngoại hối đã từng có thời kỳ huy hoàng của riêng mình, với sự bùng nổ của các tầng lớp kinh doanh mới tràn đầy cơ hội. Những người có chút kinh nghiệm trong ngành này đều có thể kiếm được khoản lợi nhuận đầu tiên. Vậy, nguyên nhân gì đã khiến ngành ngoại hối trở thành "ngành công nghiệp hoàng hôn" như hiện nay?
Nhìn từ chuỗi cung ứng ngoại hối để hiểu rõ bản chất ngành ngoại hối
Có một thời gian việc mở một sàn môi giới ngoại hối rất đơn giản, chỉ cần một phần mềm giao dịch MetaTrader và một hệ thống CRM là có thể bắt đầu thu hút khách hàng. Thậm chí, các phiên bản crack hoặc lậu của MT4/5 bản vá tràn lan trên thị trường. Tuy nhiên, với sự phát triển của thời gian, thị trường hỗn loạn như vậy đã khiến từ "ngoại hối" gắn liền với lừa đảo. Không ít nhà đầu tư nghe đến từ "ngoại hối" đều cảm thấy lo sợ.
Nguyên nhân cơ bản dẫn đến tình trạng này là do thị trường thiếu sự giám sát hiệu quả, cùng với đặc tính giao dịch ký quỹ ngoại hối là "giao dịch ngoài sàn", khiến nhiều kẻ gian lợi dụng khái niệm ngoại hối để lừa đảo. So với cổ phiếu và hợp đồng tương lai, việc làm giả trong ngành ngoại hối dễ dàng hơn nhiều do tính không minh bạch của nó. Những năm gần đây, sự trỗi dậy của lĩnh vực tiền mã hóa đã khiến một phần những kẻ gian chuyển sang lĩnh vực này. Nhưng danh tiếng tồi tệ của ngành ngoại hối lại khó có thể phục hồi.
Sự hỗn loạn của thị trường đã tạo ra một mắt xích mới trong chuỗi cung ứng: sự trỗi dậy của phương tiện truyền thông kiểm tra giám sát, khiến nhiều người dùng khi chọn nhà môi giới xem giấy phép giám sát như một điểm quan trọng. Nhiều nhà môi giới không có giấy phép đã bị loại bỏ, các nhà cung cấp dịch vụ không còn kiếm được lợi nhuận từ việc bán phần mềm MT4/5 giả. Nhưng chuỗi cung ứng vẫn quay vòng, khi nhà cung cấp dịch vụ không thể kiếm tiền từ việc bán phần mềm MT giả, các nhà cung cấp giấy phép lại thu được lợi nhuận khủng từ việc bán giấy phép. Một giấy phép NFA của Mỹ từng bán với giá 20,000 USD, trong khi chi phí chỉ là 100-200 USD, điều này gọi là lợi nhuận khổng lồ.
Mở sàn ngoại hối chắc chắn kiếm được tiền?
Với vai trò là "nhà cái" trên thị trường, nhà đầu tư thông thường nghĩ rằng mở một sàn ngoại hối là việc làm không thể thua lỗ. Nhưng tình hình thực tế lại khác xa.
Có ba cách để sàn ngoại hối kiếm tiền: 1. Phí giao dịch 2. Chênh lệch tỷ giá 3. Thua lỗ của khách hàng. Hai phương thức đầu dễ hiểu, nhưng vấn đề nằm ở phương thức thứ ba: "khách hàng thua lỗ". Mô hình hoạt động khác nhau dẫn đến tình trạng này. Những người có kinh nghiệm lâu năm trong ngành đã biết rất rõ về mô hình A-book và B-book, nhưng người mới thì chưa chắc.
Mô hình hoạt động A-book và B-book của sàn môi giới ngoại hối
A-book là mô hình mà sàn chuyển đơn hàng của khách ra thị trường, giúp khách hàng khớp lệnh với đơn hàng của người khác, đây là mô hình truyền thống và hợp lý nhất. B-book thì khác, B-book là mô hình mà sàn tự giữ đơn hàng của khách, sàn đóng vai trò là đối tác giao dịch của khách hàng, từ đó khớp lệnh. Điều này dẫn đến việc khách hàng kiếm tiền thì sàn thua và ngược lại, khách hàng thua thì sàn kiếm tiền. Nghe có vẻ bất hợp lý vì sàn vừa làm nhà cái, vừa làm người chơi, xung đột lợi ích trực tiếp với khách hàng.
Tuy nhiên, B-book cũng có một mặt tích cực khi tính thanh khoản của đơn hàng người dùng không đủ, các sàn lớn và mạnh có thể cung cấp đủ thanh khoản cho thị trường, giúp người dùng khớp lệnh với giá tốt hơn.
Một sàn có năng lực và mô hình hoạt động lành mạnh nên kết hợp hợp lý giữa A-book và B-book, vừa cung cấp thanh khoản cho khách hàng, vừa đảm bảo một mức lợi nhuận nhất định. Nhưng nếu sàn hoạt động chủ yếu dựa vào B-book, thì sàn sẽ kiếm tiền từ tiền thua lỗ của khách hàng. So với phí giao dịch và chênh lệch, thua lỗ của khách hàng là một miếng bánh hấp dẫn. Do đó, nhiều sàn mới liên tục xuất hiện, không phải để kiếm chút phí giao dịch hay chênh lệch, mà là vì thua lỗ của khách hàng.
Lòng tham lợi nhuận khổng lồ khiến nhiều ông chủ thiếu thực lực mở sàn không ngượng ngùng. Khi khách hàng kiếm được ít tiền, sàn cho phép rút tiền; nhưng khi khách hàng kiếm được một khoản tiền lớn, sàn phải chịu lỗ, nên xuất hiện các lý do vô lý như không cho rút tiền, hủy đơn hàng, cắm nến, tăng tỷ lệ ký quỹ tạm thời, thậm chí có sàn không thể trả được tiền thì đóng cửa và bỏ trốn.
Tình huống "tiến thoái lưỡng nan" của sàn môi giới ngoại hối
Một sàn có mô hình hoạt động lành mạnh nên kết hợp hợp lý giữa A-book và B-book. Tuy nhiên, nếu tuân thủ cách này, sàn chỉ kiếm được ít tiền nhưng có thể tồn tại lâu dài. Vậy tại sao nhiều sàn vẫn phá sản?
Điều này liên quan đến phí giao dịch và chênh lệch. Đối với sàn B-book, phí giao dịch và chênh lệch không khác gì ba xu. Nhưng với sàn A-book muốn hoạt động lâu dài, phí giao dịch và chênh lệch là nguồn thu duy nhất. Nếu đặt chênh lệch và phí quá cao, không ai sẽ giao dịch; đặt quá thấp, sàn có thể không sinh lời, dẫn đến phải chuyển sang B-book, tăng rủi ro bể vốn.
Đây là tình huống "tiến thoái lưỡng nan" của sàn ngoại hối. Nếu muốn hoạt động lành mạnh, phải kiếm tiền từ phí giao dịch và chênh lệch. Nhưng do các sàn B-book đưa ra điều kiện chênh lệch và phí giao dịch cực kỳ thấp, sàn A-book không thể cạnh tranh được. Điều này dẫn đến hiện tượng kỳ quặc trong ngành ngoại hối, tiền xấu liên tục loại bỏ tiền tốt.
Sàn B-book có chắc chắn không an toàn?
Sàn có chênh lệch cao có an toàn hơn không, sàn có chênh lệch thấp không đáng tin? Ở Trung Quốc đại lục, tất cả sàn thực tế đều không hợp pháp, nhà đầu tư không được bảo vệ bởi pháp luật. Giao dịch có an toàn hay không hoàn toàn phụ thuộc vào lương tâm và thực lực tổng thể của chủ sàn. Các sàn có thực lực, ngay cả khi 90% đơn hàng được thực hiện tại B-book, dựa trên tỷ lệ thua lỗ trên 70% của phần lớn nhà đầu tư, sàn vẫn có lãi. Sàn hoàn toàn A-book, nếu chủ sàn ham lợi, tiền của khách hàng vẫn có thể bị cuốn đi.
Nhiều sàn môi giới trông bóng bẩy, đầu tư lớn vào truyền thông, trước đây đã kiếm được khoản lợi nhuận đầu tiên từ các phương thức không trong sạch hoặc các hoạt động tài chính, rồi sau đó mới chuyển sang cung cấp dịch vụ giao dịch bình thường. Với số tiền kiếm được từ các phương thức không trong sạch, họ mua giấy phép lớn, đổi tên, thuê người nước ngoài làm giám đốc và bắt đầu xuất hiện một cách lộng lẫy.
Sàn ngoại hối cũng rất khó khăn
"Sàn ngoại hối rất khó khăn" Câu này nhiều người cho là đùa, nhưng thực tế là như vậy. Trong thị trường ngoại hối hiện nay, việc xin giấy phép MetaTrader ngày càng khó khăn, phí hàng tháng tăng cao. Sàn muốn chuyển sang phần mềm khác cũng không real, vì vị thế độc quyền của MetaTrader và hệ sinh thái phát triển của nó, tìm kiếm giải pháp thay thế trong thời gian ngắn gần như không thể.
Ngay cả khi giải quyết được vấn đề phần mềm MetaTrader, việc xin giấy phép lại là một nỗi đau đầu khác. Không có giấy phép = sàn không an toàn gần như đã trở thành nhận thức chung. Vì vậy, chủ sàn phải chi hàng trăm ngàn USD mua một giấy phép "tài chính" không đảm bảo bất kỳ an toàn giao dịch nào cho nhà đầu tư để làm đẹp bề ngoài. Không phải giấy phép nào cũng tốn hàng triệu USD, nhưng với sự chênh lệch thông tin giữa truyền thông và người dùng thông thường, một giấy phép trị giá 10,000-30,000 USD cũng có thể đánh lừa người dùng.
Vượt qua hai rào cản phần mềm và giấy phép, trước mắt chủ sàn là cửa ải truyền thông. "Đưa tiền thì không bôi đen, không đưa tiền, dù có giấy phép thì cũng bị bôi xấu vài lời phản ánh của khách hàng để biết hậu quả của việc không trả tiền." Những lời này trong ngành ai cũng đã nghe nhiều lần. Đặc tính riêng của ngành, lời nói của truyền thông đôi khi quyết định sự sống còn của một sàn. Không còn cách nào, làm kinh doanh này phải đưa thêm tiền cho truyền thông vào ngân sách marketing của sàn. Dù truyền thông không hiệu quả, cũng phải trả tiền. Bỏ tiền để yên ổn, không xấu hổ gì cả.
Khi chủ sàn nghĩ rằng mọi thứ đã sẵn sàng và có thể bắt đầu hoạt động, thì những nhóm "đánh sập sàn" khiến nhiều sàn phải kinh hoàng xuất hiện. Những sàn mới, do thiếu kinh nghiệm hoặc kiểm soát rủi ro yếu, một số sàn nhỏ thậm chí thuê công ty ngoài để kiểm soát rủi ro. Điều này dẫn đến việc sàn liên tục bị tấn công bởi các nhóm này. Cho rút tiền thì không thỏa mãn, không cho rút thì càng không được. Cho rút thì nghẹn ngào, không muốn chịu lỗ vô lý. Không cho rút, chờ bị lên danh sách phản ánh của truyền thông, truyền thông đang tìm kiếm chất liệu để bôi xấu. Đây không phải là một vòng luẩn quẩn hay sao: nhóm "đánh sập sàn" tấn công sàn mới, sàn mới không cho rút tiền, nhóm "đánh sập sàn" khiếu nại lên truyền thông, truyền thông tống tiền sàn. Người vận hành sàn cũng rất khổ, nhãn hiệu mới chưa kịp hoạt động đã xuất hiện lời lẽ về không cho rút tiền, không phải là điềm tốt.
Ai đang kiếm tiền trong thị trường này?
Nói xong về khó khăn của doanh nghiệp, hãy nói về khó khăn của nhà giao dịch thông thường. Nhiều sàn hoạt động theo mô hình B-book, dẫn đến việc sàn không muốn nhà giao dịch kiếm tiền, thậm chí muốn họ thua lỗ càng nhiều càng tốt. Trong bối cảnh này, từ sự tự tin đầy đủ đến việc cháy tài khoản, số người tham gia giao dịch ngoại hối chỉ càng ngày càng giảm.
Vậy ai đang kiếm tiền trong ngành này? Sàn như một nhà cái chắc chắn có lợi nhuận. Đại lý là thành phần chính khác của thị trường. Đại lý kiếm sống bằng cách lôi kéo người giao dịch để nhận hoa hồng. Trừ khi đại lý tự mình giao dịch, nếu không, họ chỉ là một phần của đội ngũ bán hàng của sàn. Sàn đưa ra điều kiện ưu đãi cao cho đại lý, thậm chí chấp nhận tổn thất rõ ràng để đưa ra điều kiện cao hơn giá hợp lý của thị trường. Lý do có thể hiểu sau khi đọc xong phần trên: với sàn B-book, tiền kiếm được là từ thua lỗ của khách, hoa hồng và chênh lệch cứ để đại lý kiếm đi. Thậm chí có sàn sẵn sàng chia sẻ thua lỗ của khách hàng với đại lý, gọi là "ăn phần trăm".
Người bán khóa học dạy giao dịch cũng kiếm tiền. Kiến thức trả phí so với đại lý và sàn ăn thua lỗ của khách hàng còn tương đối đẹp. Chỉ là hiệu quả của khóa học không liên quan đến người bán. Rốt cuộc ai có thể kiếm tiền ổn định thì không dễ chia sẻ bí quyết giao dịch ra ngoài, lặng lẽ kiếm tiền mới thực sự ngon lành.
Còn người bán EA, giấy phép, phần mềm cũng kiếm tiền, họ cắt một phần bánh từ các phần khác nhau của chuỗi cung ứng. Nhưng cuối cùng, nhà giao dịch thông thường mới là nền tảng duy trì hoạt động của ngành. Nếu thị trường liên tục bị phá hoại ác ý, ngành cũng sẽ biến mất sớm muộn. Bởi tốc độ mọc rải của người mới không kịp với tốc độ cắt của lưỡi hái.
